Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΟΥΣΙΑΣ, ΤΩΝ ΓΑΙΟΣΚΩΛΗΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΜΠΟΣΤΑΣ

Στην περιβαλλοντική διαχείριση δίνεται ιδιαίτερη σημασία τόσο στην οργανική ουσία όσο και στην βιολογική δραστηριότητα του εδάφους για λόγους που θα αναλυθούν ακολούθως .

Η οργανική ουσία

Παρότι κατέχει συνήθως ποσοστό 1-2% αποτελεί τον μεγαλύτερο ρυθμιστή της γονιμότητας του , επηρεάζοντας σημαντικά τις φυσικοχημικές και βιολογικές του ιδιότητες και την ανάπτυξη των φυτών . Και τούτο επειδή :

1. Συντελεί στην συσσωμάτωση των υπαρχόντων λεπτών κόκκων του ανόργανου υλικού προς μεγαλύτερα συσσωματώματα και προσδίδει στο έδαφος μια επιθυμητή και «ανοικτή » σύσταση . Το έδαφος σε αυτή την κατάσταση είναι ικανό να συγκρατεί περισσότερο νερό , του οποίου το μεγαλύτερο ποσοστό είναι διαθέσιμο στα φυτά . Παράλληλα επιτυγχάνεται καλύτερος αερισμός του εδάφους το δε περιβάλλον των ριζών ευνοϊκότερο .
2. Αποτελεί την μοναδική πηγή Ν 95% και Ρ 50% & S 60% στοιχείων απαραίτητων για την θρέψη των φυτών και τα αποδεσμεύει με βραδύ ρυθμό .
3. Αποτελεί την κύρια πηγή ενέργειας για τους μικροοργανισμούς του εδάφους .
4. Βοηθά στην διαλυτοποίηση ορισμένων στοιχείων .

Από τα οργανικά υλικά εκείνο που επιδρά ρυθμιστικά στο ΡΗ , έχει ικανότητα συγκράτησης ιόντων και νερού και δίνει σταδιακά θρεπτικά στοιχεία στα φυτά είναι το σκοτεινόχρωμο ζελατινώδες κλάσμα που καλείται χούμος και χωρίζεται σε χούμο διατροφής των μικροοργανισμών και χούμο διαρκείας τον σταθερό χούμο που δεν μπορούν να προσβάλουν οι μικροοργανισμοί . Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της οργανικής ουσίας του εδάφους είναι το πηλίκο της περιεκτικότητας της σε C/N και εξαρτάται από την ποιότητα των οργανικών υπολειμμάτων που προστίθενται στο έδαφος καθώς και από τις κλιματικές συνθήκες .

Βιολογική δραστηριότητα εδάφους

Είναι το σύμπλοκο από ζώντες μικροοργανισμούς όπως μύκητες , νηματώδεις , βακτήρια , ιούς , έντομα , γαιοσκώληκες κ.α. Ο κύριος ρόλος των ζώντων οργανισμών ποικίλει από απλό τεμαχισμό των οργανικών υπολειμμάτων που τον πραγματοποιούν έντομα και οι γαιοσκώληκες , μέχρι την πλήρη αποσύνθεσή τους από βακτήρια , μύκητες και ακτινομύκητες . Λόγω της αποσύνθεσης αυτής Ν-P-S , αποδεσμεύονται από τις οργανικές ενώσεις στην σύσταση των οποίων συμμετέχουν και καθίστανται προσιτά για τα φυτά . Oι μεγαλύτεροι και σπουδαιότεροι αντιπρόσωποι από τους ωφέλιμους οργανισμούς εδάφους είναι οι γαιοσκώληκες με αντιπροσωπευτικό είδος το Lumbricus terrestris . Πρόκειται για το μεγαλύτερο σε μέγεθος (έως 20 cm) γαιοσκώληκα , σε σύγκριση με το σκουλήκι της κομπόστας Eisenia focitida με μήκος έως 8 εκατοστά .

Τα οφέλη είναι πολλαπλά από την δράση των γαιοσκωλήκων . Ανοίγουν στοές μέχρι και δύο μέτρα βάθος , τις οποίες ακολουθούν το νερό , το οξυγόνο και οι ρίζες των φυτών και μεταβάλλουν τις άχρηστες οργανικές ύλες σε πολύτιμο χούμο και σε σταθερά αργιλοχουμικά σύμπλοκα .

Οργανική ουσία μπορεί να προστεθεί με ζωική χωνεμένη κοπριά , οργανική κομπόστα εμπλουτισμένη με γόνο γαιοσκωλήκων για να έχει αρτιότερα αποτελέσματα .

Η φυτική κομπόστα γαιοσκωλήκων είναι ένα άριστο βιολογικό λίπασμα του οποίου η αξία προέρχεται από τα περιττώματα των γαιοσκωλήκων στην φάση της αποδόμησης των διαφόρων φυτικών υλικών . Τα οργανικά υπολείμματα που καταναλώνονται από αυτούς , μετατρέπονται ύστερα από επεξεργασία στο πεπτικό τους σύστημα σε χούμο ο οποίος περιέχει 7 φορές περισσότερο άζωτο , 3 φορές περισσότερο κάλιο , 2 φορές περισσότερο φώσφορο , 6 φορές περισσότερο μαγνήσιο και 2 φορές περισσότερο ασβέστιο , σε σχέση με ένα χώμα ακατέργαστο από γαιοσκώληκες. Ο χούμος αυτός αποτελεί διαρκή και σταθερό χούμο που διαλύεται αργά και δεν αλλοιώνεται η σύστασή του .

Για την σωστή αξιοποίηση των οργανικών λιπασμάτων , η σύσταση της οργανικής ουσίας πρέπει να είναι γνωστή καθώς και η περιεκτικότητα τους σε μακροστοιχεία. Ιδιαίτερη σημασία έχει ο λόγος C/N , επειδή από αυτόν εξαρτάται εάν θα επικρατήσουν στο έδαφος , συνθήκες βιολογικής δέσμευσης του Ν (Sidiras et al. 1997 ) .

Οι πληροφορίες του φυλλαδίου δόθηκαν από την Τεχνολόγο Γεωπόνο Μαλτέζου Παναγιώτα στα πλαίσια ενημέρωσης μελών και φίλων του Αυτοδιαχειριζόμενου Αγρού Ελληνικού στις 5 Ιουλίου 2012 και αποτελούν μέρος της πτυχιακής εργασίας της με θέμα << Περιβαλλοντική Διαχείριση Αστικού Πρασίνου >>.