«Πλημμύρισε» με «σπόρους» αισιοδοξίας το Πολιτιστικό Κέντρο Ελληνικού

Με μεγάλη επιτυχία στέφθηκε η εκδήλωση για τους παραδοσιακούς σπόρους «ΈΛΕΓΧΟΣ ΣΠΟΡΩΝ = ΈΛΕΓΧΟΣ ΤΡΟΦΗΣ» στις 11/1 στο Πολιτιστικό Κέντρο Ελληνικού.  Η προσέλευση του κόσμου ήταν αθρόα πριν καν την έναρξη της εκδήλωσης και πολύ γρήγορα γέμισε ασφυκτικά η αίθουσα. Οι συμπολίτες μας ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα, για να ενώσουμε τις φωνές μας υπέρ της ελευθερίας των παραδοσιακών σπόρων.

Στο πλευρό του Αυτοδιαχειριζόμενου Αγρού στο Ελληνικό, για τον οποίο έγινε εισήγηση από την Π. Μαλτέζου*, στάθηκαν οι άλλοι 7 φορείς που συμμετείχαν με εισηγήσεις: Πελίτι (Β. Κανελλοπούλου), ΒΙΟ.ΖΩ (Γ. Κωστής), ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΒΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ (Θ. Αρβανίτης), ΔΡΥΑΔΕΣ (Β. Φακουρέλης & Μ. Σιγάλα), ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ για ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ (Ελ. Δεμίρη), ΓΥΑΛΙΝΟ – ΒΟΤΑΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗΣ (Απ. Παληκαράς) και Ο ΚΗΠΟΣ της ΑΦΘΟΝΙΑΣ (Γ. Βαρελάς).

Με την συνεισφορά τους καλύφθηκε σφαιρικά το πολύπλευρο ζήτημα των σπόρων. Αναδείχθηκε η αξία του παραδοσιακού σπόρου, έγινε ενημέρωση για την υπάρχουσα κατάσταση και τις πιέσεις που ασκούνται προς αλλαγή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας από τις πολυεθνικές των μεταλλαγμένων και των χημικών.

Δεν σταθήκαμε μόνο  στη σοβαρότητα του προβλήματος, αλλά η έμφαση δόθηκε στο πώς μπορούμε να αναλάβουμε δράση μέσα από το παράδειγμα αγρών, καλλιεργητικών ομάδων και σχολείων.

Στο τέλος ακολούθησε μοίρασμα παραδοσιακών σπόρων με την ευχή να καρπίσουν και να σωθούν για τις επόμενες γενιές.

Ευχαριστούμε θερμά τους εισηγητές, τις συλλογικότητες Βλαστός, Λαγούμι και Υπόστεγο για την υποστήριξή τους. Ομοίως ευχαριστούμε το Δήμο Ελληνικού-Αργυρούπολης και τον Δήμαρχο Χρήστο Κορτζίδη για την παρέμβασή του. Ο κ. Κορτζίδης, αναφέρθηκε στο θέμα της ιδιωτικοποίησης του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού και της εκδίωξης από το ΤΑΙΠΕΔ, των υπηρεσιών του δήμου και των φορέων.

Πάνω απ’ όλα ευχαριστούμε όλους εσάς που προσήλθατε στην εκδήλωση.

Ευχόμαστε ο σπόρος της ενημέρωσης που λάβαμε όλοι μας, να βρει γόνιμο έδαφος μέσα μας, να διαδοθεί και να οδηγήσει σε κινητοποίηση υπέρ της προστασίας της κληρονομιάς της φύσης: μιας κληρονομιάς που συμπυκνώνεται στον σπόρο για να σπαρεί, να γίνει φυτό, να θρέψει και να ξαναγίνει σπόρος για τα παιδιά μας και τα παιδιά των παιδιών μας. Ένας αέναος κύκλος ζωής και προσφοράς που με τη δύναμη όλων μας, καμμία πατέντα δεν δύναται να σταματήσει!

*Η εισήγηση της Παναγιώτας Μαλτέζου (τεχνολόγος/γεωπόνος-μέλους του Αυτοδιαχειριζόμενου Αγρούς στο Ελληνικό)

Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥ ΣΠΟΡΟΥ

Η γεωργία η πανάρχαια τεχνική καλλιέργειας της γης έδωσε στον άνθρωπο την δυνατότητα να παράγει και να συγκομίζει ο ίδιος τα προϊόντα του. Μέχρι και τα μέσα του δεκάτου ενάτου αιώνα δεν υπήρχαν σημαντικές αλλαγές στην άσκηση της παραδοσιακής γεωργίας. Οι μεγάλες τεχνολογικές, κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές που εμφανίζονται τότε, όπως: η ανακάλυψη των μηχανών και η βιομηχανική επανάσταση, η αύξηση του πληθυσμού και η αστυφιλία έμελε να αλλάξουν ριζικά το πλαίσιο μέσα στο οποίο ασκείται η γεωργία στον αναπτυγμένο κόσμο πλέον .

ΟΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

1η Δραματική μείωση της βιοποικιλότητας

Η φύση , ο ακούραστος υπηρέτης του ανθρώπου σαν μια τεράστια αποθήκη προμήθευε και προμηθεύει με σπόρους λογής –λογής για την κάλυψη των αναγκών του σε διατροφή ,ένδυση ,φάρμακα και άλλα. Η αγροτική βιοποικιλότητα που αναπτύχθηκε με το πέρασμα εκατοντάδων ανθρώπινων γενιών και είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση της ανθρωπότητας, χάνεται με ανησυχητικό ρυθμό. Έως σήμερα εκτιμάται ότι περίπου δέκα χιλιάδες είδη έχουν χρησιμοποιηθεί για την ανθρώπινη τροφή και τη γεωργία. Σήμερα, όχι παραπάνω από 120 καλλιεργούμενα είδη παρέχουν το 90% της ανθρώπινης τροφής που προέρχεται από φυτά, ενώ 12 είδη φυτών και μόνο πέντε είδη ζώων παρέχουν πάνω από το 70%της συνολικής ανθρώπινης διατροφής . Εκατοντάδες χιλιάδες γεωργικές ετερογενείς ποικιλίες και ντόπιες ποικιλίες φυτών που υπήρχαν στο χωράφι του γεωργού για γενιές ολόκληρες μέχρι την αρχή του εικοστού αιώνα, έχουν αντικατασταθεί από έναν μικρό αριθμό σύγχρονων και εξαιρετικά ομοιόμορφων εμπορικών ποικιλιών.

2η Πιέσεις κρατών για απαγόρευση της ελεύθερης παραγωγής, διακίνησης και διάθεσης σπόρων.

Πάντα οι άνθρωποι φρόντιζαν να κρατάνε σπόρους από τα καλύτερα φυτά τους , που θα τους έδιναν την σοδιά για τον επόμενο χρόνο και θα τους εξασφάλιζαν μέσα από τον κύκλο της ζωής την διατροφική τους αυτάρκεια και τις άλλες τους ανάγκες . Σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο μόνο το 40% των σπόρων διακινείται εκτός εταιριών αγροχημικών ενώ οι ίδιες ευελπιστούν ότι είναι θέμα χρόνου να περάσει στα χέρια τους και αυτό το ποσοστό . Τα τελευταία χρόνια πολυεθνικές εταιρίες αγροχημικών ασκούν πιέσεις στα κράτη για αλλαγή της νομοθεσίας τους , που διέπει την παραγωγή ,διακίνηση και διάθεση σπόρου με απώτερο σκοπό και στόχο τον πλήρη έλεγχο των διατροφικών συνηθειών των καταναλωτών και την απόλυτη μεγιστοποίηση των κερδών τους ,αφού η παραγωγή γεωργικών προϊόντων θα γίνεται μέσα από την πώληση συγκεκριμένων σπόρων ,φαρμάκων λιπασμάτων τους οποίους θα εμπορεύονται οι ίδιες .

Η θέσπιση ιδιαίτερα σκληρής νομοθεσίας που προωθείται προβλέπει α)την διακίνηση πατενταρισμένων σπόρων. Οι εταιρίες αντιμετωπίζουν τους σπόρους ως εφεύρεση δική τους και ως εκ τούτου ως πνευματική ιδιοκτησία τους και όχι ως κοινό αγαθό . Για το λόγο αυτό θέλουν να θεσπίσουν ρήτρα επί έμβιων όντων. β)την υποχρεωτική εγγραφή στον επίσημο κατάλογο ποικιλιών η οποία προϋποθέτει ότι η ποικιλία πληροί τα κριτήρια εγγραφής σε αυτόν (ΔΟΣ Διακριτικότητα Ομοιομορφία Σταθερότητα) αλλιώς δεν θα έχει καμία νομική προστασία. γ)Ελεύθερη παραγωγή και διακίνηση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών .

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΣΠΟΡΩΝ ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ ;

Συμβάλουν στην γεωργική βιοποικιλότητα

Ο σπόρος είναι ο πρώτος κρίκος στην διατροφική αλυσίδα. Στο σώμα του αποτυπώνεται η εξελικτική του πορεία χιλιάδων χρόνων, με επιδράσεις από τον πολιτισμό και την κουλτούρα των λαών που πέρασε αλλά και του περιβάλλοντος έδαφος –κλίμα που αναπτύχθηκε.

Ο σπόρος διέπεται από οικολογικούς και βιολογικούς νόμους , όπως αυτός της ποικιλομορφίας , της προσαρμογής και της ανθεκτικότητας. Η εξέλιξη είναι η διαδικασία μέσω της οποίας η φύση ασκεί την δυνατότητα της για επιλογή. Για να υπάρξει επιλογή, η φύση χρειάζεται ποικιλότητα. Η ποικιλότητα είναι επίσης η βάση για τον αγρότη, τον βελτιωτή και γενικότερα για τον γεωργικό επιστήμονα. Χρειαζόμαστε την ποικιλότητα προκειμένου να

επιτραπεί η εξέλιξη και επομένως η ικανότητα προσαρμογής. Η απώλεια των τοπικών ειδών και ποικιλιών οδηγεί στην μη αναστρέψιμη απώλεια της γενετικής ποικιλότητας που αυτά περιέχουν, συμπεριλαμβανομένων των γονιδίων για την προσαρμογή στις συνθήκες στις οποίες εξελίχθηκαν. Αυτή η γενετική διάβρωση έχει συρρικνώσει επικίνδυνα τη γενετική δεξαμενή που διατίθεται για τη φυσική επιλογή και την επιλογή από αγρότες και βελτιωτές σπόρων, με συνακόλουθη αύξηση της ευπάθειας των γεωργικών καλλιεργειών σε συνθήκες απότομων κλιματολογικών αλλαγών, καθώς και εμφάνιση νέων παράσιτων και ασθενειών.

Απαιτούν μηδενικές ή χαμηλού επιπέδου εισροές

Η καλλιέργεια παραδοσιακών ποικιλιών απαιτεί συνήθως ελάχιστη επένδυση αφού σε αντίθεση με τις βελτιωμένες εμπορικές ποικιλίες δεν απαιτούν λιπάσματα και φάρμακα ενώ ο σπόρος τους δεν αγοράζεται . Η προσαρμοστικότητα και η αντοχή ή η ανοχή σε εχθρούς και ασθένειες χωρίς απαραίτητα την χρήση φαρμάκων είναι επίσης ένα από τα πλεονεκτήματα των ντόπιων σπόρων και ποικιλιών . Η αξία του παραδοσιακού σπόρου δεν φαίνεται δυστυχώς όταν γεωργικά προϊόντα και τα παράγωγα είδη από αυτά είναι σε επάρκεια ,αλλά όταν ο καταναλωτής δεν θα μπορεί εύκολα να προμηθευτεί τρόφιμα όπως προμηθευόμαστε σήμερα από το σούπερ-μάρκετ ,τα μανάβικα ή τις λαϊκές αγορές αλλά ούτε και να τα παράγει . Οι παραπάνω λόγοι τις καθιστούν αναντικατάστατες στην βιολογική γεωργία καθώς και στην ανάπτυξη της γεωργίας σε καιρό κρίσης

Παράγουν προϊόντα ανώτερης βιολογικής αξίας

Οι παραδοσιακές ποικιλίες μέσα από το πέρασμα των χρόνων προσαρμόστηκαν εγκλιματίστηκαν στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της κάθε περιοχής και έδωσαν αξιοσημείωτη παραγωγή. Τα οργανοληπτικά τους χαρακτηριστικά (γεύση –άρωμα –χρώμα- η ισορροπία μεταξύ γλυκού και ξινού) είναι άριστα καθώς και η περιεκτικότητα τους σε θρεπτικά στοιχεία ( βιταμίνες –αντιοξειδωτικές ουσίες) σε υπερεπάρκεια . Τα γεωργικά αυτά προϊόντα είναι στην πλειοψηφία τους άριστα και σε πολλές περιπτώσεις η διαφοροποίηση τους ήταν αρκετή ώστε να τα καταστήσει ιδιαίτερα ως προϊόντα αλλά και συνάμα απόλυτα αρεστά πχ ποικιλία σταφυλιού ξυνόμαυρο Ναούσης ,μήλα Τριπόλεως, ντοματάκι Σαντορίνης κλπ.

Συμβάλουν στην διατροφική ανεξαρτησία των λαών

Παρότι η Πράσινη Επανάσταση που βασίστηκε στην μονοκαλλιέργεια με Ποικιλίες Υψηλής Απόδοσης , την εκμηχάνιση και τις εισροές και υποστήριζε ότι θα λυθεί το πρόβλημα της πείνας σε πολλά μέρη του κόσμου τελικά είχε ένα τεράστιο, κοινωνικό, οικολογικό και οικονομικό κόστος το οποίο δεν μπορούν να πληρώσουν οι φτωχότεροι αγρότες .Σήμερα η διεθνής κοινότητα είναι πεπεισμένη ότι το πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη τροφής. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας, υπάρχει αρκετή τροφή για να τραφούν κατά 70% περισσότεροι άνθρωποι από τον σημερινό πληθυσμό της Γης, αλλά οι πεινασμένοι δεν έχουν πρόσβαση σε αυτήν. Η τροφή στην διεθνή αγορά δεν είναι διαθέσιμη σε αυτούς που πεινούν, καθώς η πείνα και η φτώχεια πάνε χέρι- χέρι. Η έλλειψη πρόσβασης οφείλεται από τη μία στην έλλειψη παραγωγής τροφής σε τοπικό επίπεδο, και από την άλλη στην έλλειψη πόρων για την αγορά τροφής από τις περιοχές όπου υπάρχει σε αφθονία. Εάν λάβουμε υπόψη μας ότι η πλειοψηφία (75%) του πληθυσμού που πεινάει, βρίσκεται σε αγροτικές περιοχές, η προώθηση της επιτόπιας παραγωγής από σπόρους ντόπιους παραδοσιακούς φαίνεται να είναι η πιο αποτελεσματική και πιθανόν η μόνη αειφόρος λύση.

Σε περιόδους οικονομικής ή πολιτικής αστάθειας ή διεθνούς ανόδου των τιμών των πρώτων υλών διατροφής οι παραδοσιακές ποικιλίες είναι υπερπολύτιμες γιατί συμβάλουν στην αυτάρκεια και ως εκ τούτου στην διατροφική ανεξαρτησία των λαών.

Ο Αυτοδιαχειριζόμενος Αγρός στο Ελληνικό από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του αλλά και αργότερα στον κανονισμό λειτουργίας του στους στόχους έχει συμπεριλάβει την Διατήρηση του γενετικού πλούτου της χώρας μας μέσα α) από την διάσωση-καλλιέργεια-διάδοση παραδοσιακών ποικιλιών λαχανικών και φρούτων β) την δημιουργία τράπεζας σπόρων ή και την συνεργασία μας με κέντρα παραδοσιακών σπόρων με τον ίδιο στόχο γ) την δωρεάν διανομή παραδοσιακών σπόρων σε ενδιαφερόμενους πολίτες με οδηγίες καλλιέργειας μέσα από εκδηλώσεις όπου συμμετέχει ο «Αγρός» ή σε σχολεία και συλλογικότητες κλπ . Σήμερα στην έκτασή του καλλιεργεί κατά το μεγαλύτερό του ποσοστό 70% παραδοσιακές ποικιλίες λαχανικών ενώ χρόνο με το χρόνο το ποσοστό αυτό αυξάνεται.

Η ελευθερία διακίνησης των παραδοσιακών σπόρων εντάσσεται μέσα στο γενικότερο πλαίσιο μιας πρωτογενούς παραγωγής χωρίς εξαρτήσεις από πολυεθνικές εταιρίες και στην ανάγκη του ατόμου για την παραγωγή <<καθαρών>> τροφίμων . Η στέρηση της δυνατότητας καλλιέργειας μικρών ή μεγαλύτερων κλήρων γης και η εξαφάνιση των πρωτογενών σπόρων που καλλιεργούσαν για δεκάδες ή και εκατοντάδες έτη οι πρόγονοί μας θα κάνουν τα εμπόδια της παραγωγής και ταυτόχρονα της επιβίωσης να είναι ανυπέρβλητα .

Ας κρατήσουμε γερά μέσα στην ψυχή μας αυτό το σπάνιο θησαυρό τον σπόρο. Με τις χούφτες μας ας τον φυλάξουμε αλλά και να τον διαδώσουμε. Αυτό το χρυσάφι της Μάνας Γης ας τον σπείρουμε, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης στους προγόνους μας και στην φύση που μας τον χάρισε, αλλά και ως ένδειξη σεβασμού στις γενιές που θα έρθουν.